Evlilik Sözleşmesi Nedir?

Evlilik sözleşmesi nedir biliyor musunuz? Evlilik sözleşmesi, iki insanın hayatlarını birleştirdikleri kutsal bir yolculuktur ve bu yolculukta her iki tarafın da haklarını ve sorumluluklarını güvence altına almak, sağlıklı bir birliktelik için büyük önem taşır. İşte tam da bu noktada, evlilik sözleşmesi devreye girer ve çiftlerin ilişkilerini daha sağlam temellere oturtmalarına yardımcı olur.

Bugün sizlere “evlilik sözleşmesi nedir, evlilik sözleşmesi kimlerle yapılır, evlilik sözleşmesi nasıl yapılır” gibi birçok kişi tarafından merak edilen bir konuya açıklık getireceğiz. Hazırsanız hemen başlayalım!

Evlilik Sözleşmesi Nedir?

Evlilik sözleşmesi, evli veya evlenmeyi planlayan çiftlerin evlilikleri sırasında ve olası bir boşanma durumunda mallarını nasıl paylaşacaklarını belirledikleri önemli bir anlaşmadır.

Bu sözleşme, çiftlerin sahip oldukları malvarlıklarının adil bir şekilde paylaştırılması için karşılıklı anlaşmaya varmalarını sağlar. Türk Medeni Hukuku’nda mal rejimi sözleşmesi olarak adlandırılan evlilik sözleşmesi, gelecekte yaşanabilecek mal paylaşımı sorunlarını önceden çözmeye yardımcı olur.

Evlilik Sözleşmeleri Kaça Ayrılır?

22 Kasım 2001 tarihinde kabul edilen 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK), 1 Ocak 2002’de yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun 202-282’nci maddeleri arasında mal rejimi türleri ve bunların ayrıntıları düzenlenmiştir.

Evlilik sözleşmesi “dört ana türde” incelenir. Bu 4 türü gelin beraber inceleyelim!

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: TMK’da kabul edilen yasal mal rejimi budur. Yani, eşler aralarında farklı bir mal rejimi belirlemedikleri sürece, kanunen edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar. Bu rejimde, evlilik süresince edinilen mallar, boşanma durumunda ortak olarak paylaşılır.

Mal Ayrılığı Rejimi: Mal ayrılığı rejiminde, eşler kendi malvarlıklarını yönetme, yararlanma ve tasarruf etme haklarını korurlar. Boşanma durumunda her eş, kendi malvarlığı üzerinde tam hak sahibi olmaya devam eder; yani hangi mal kime aitse, boşanmadan sonra da o malın sahibi o kişi olur.

Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi: Bu rejim, mal ayrılığının özel bir türüdür. Eşler, boşanma sonrası kendi mallarına sahip olmaya devam ederler. Ancak, bu rejimde kısmi bir tasfiye süreci vardır; yani, eşler, diğer eşte bulunan mallarını geri alabilirler. Bu rejim sona erdiğinde, üstün yararı olduğunu ispat eden eş, diğer eşe payının ödeme günündeki değerini ödeyerek, paylı mülkiyetteki malın kendisine verilmesini talep edebilir.

Mal Ortaklığı Rejimi: Mal ortaklığı rejiminde, ortak mallar ve kişisel mallar dahil olmak üzere, eşler tüm mallara ortak olur. Bu rejimde, evlilik süresince edinilen mallar ve kişisel mallar ortak mülkiyet altında kabul edilir.

Kanunlar, eşlerin farklı ailevi ve ekonomik ihtiyaçlarına uygun olacak şekilde seçim yapmalarına olanak tanımıştır. Eşler, mal rejimi sözleşmesi yaparak mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı veya mal ortaklığı rejimlerinden birini seçebilirler. Ancak, bu tür bir sözleşme yapmadıkları sürece, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar.

Mal rejimi sözleşmesi, eşlerin yeni bir mal rejimi yaratmalarını sağlamaz; kanunda belirlenen mal rejimlerinden birini seçmelerine imkan tanır. Bununla birlikte, kanunda çizilen sınırlar dahilinde bu rejimler üzerinde değişiklik yapma imkanı da vardır. Taraflar, bu sınırlar içinde kalmak kaydıyla değişiklik yapabilirler.

Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman Yapılmalıdır?

Mal rejimi sözleşmesi, yani evlilik sözleşmesi, evlilik birliğinin kurulmasından önce veya resmi nikah sırasında yapılabilmektedir. Evlilikten önce veya nikah memuru huzurunda yapılan bu sözleşme, evlilik birliğinin başlangıcından sonuna kadar edinilen tüm malları kapsar.

Evlilik birliği devam ederken de evlilik sözleşmesi yapılabilir. Ancak bu durumda, sözleşme yapıldıktan sonra edinilen mallar sözleşme kapsamına girer; sözleşme yapılmadan önce edinilen mallar ise, eğer daha önce bir evlilik sözleşmesi yapılmamışsa, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine göre tasfiye edilir.

Evlilik sözleşmesi yapıldıktan sonra eşler, bu sözleşmeyi değiştirme ve farklı bir mal rejimi üzerinde anlaşma hakkına sahiptirler. Bu durumda, değişiklikten önce edinilmiş mallar, değişiklikten önceki mal rejimine tabi olmaya devam eder. Yani, mal rejimi sözleşmesi ileriye dönük etkilidir ve geçmişte edinilmiş malları kapsamaz.

Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Hukukumuzda genel olarak sözleşmelerde şekil serbestisi ilkesi geçerlidir. Ancak, bazı sözleşmeler için kanunla belirlenmiş özel şekil şartları da bulunmaktadır. Mal rejimi sözleşmesi de bu tür özel şekil şartlarına tabi olan sözleşmelerden biridir.

Yürürlükteki düzenlemelere göre, mal rejimi sözleşmesi noterde yapılmak zorundadır. Bu sözleşme, noter huzurunda düzenleme veya onaylama şeklinde gerçekleştirilebilir. Ancak, bu kurala bir istisna getirilmiştir; taraflar, evlenme başvurusu sırasında yazılı olarak hangi mal rejimini seçtiklerini bildirebilirler.

Tarafların mal rejimi sözleşmesi yapabilmesi için ayırt etme gücüne sahip olmaları gerekmektedir. Küçük veya kısıtlı olanların mal rejimi sözleşmesi yapabilmeleri için yasal temsilcilerinin onayını almaları zorunludur.

Ayrıca, mal rejimi sözleşmesi taraflarca ve gerekli durumlarda küçük veya kısıtlı olan tarafın yasal temsilcisi tarafından imzalanmalıdır. Bu şekilde, mal rejimi sözleşmesinin geçerliliği sağlanmış olur.

Evlilik Sözleşmesi Kimler Yapabilir?

Evlilik sözleşmesi, TMK m.204/1 uyarınca ayırt etme gücüne sahip herkes tarafından yapılabilir. Evlenecek kişinin küçük veya kısıtlı olması durumunda, bu kişi, yasal temsilcisinin izni ve gerektiğinde yasal temsilcisinin imzasıyla mal rejimi sözleşmesini yapabilir. Eşlerden birinin ayırt etme gücüne sahip olmaması halinde, mal rejimi sözleşmesi yapılamaz. Eğer eş, evlilik sürecinde ayırt etme gücünü kaybederse, ayırt etme gücü olmayan eşin yasal temsilcisi, mahkemeden mal ayrılığına geçilmesini talep edebilir (TMK m. 206/2). Bu durumda, diğer eş de mal ayrılığına karar verilmesi için mahkemeye başvurabilir.

Mal rejimi sözleşmesi yapmak, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan, yasal temsilci doğrudan doğruya mal rejimi sözleşmesinin tarafı olamaz. Aynı şekilde, iradi temsilci de mal rejimi sözleşmesini eşlerden biri adına yapamaz. Ancak, gerektiğinde yasal temsilcilerin de imzalaması zorunludur.

Evlenme sırasında hangi mal rejiminin seçildiğinin beyan edilmemesi, evlenmeye engel teşkil etmez. Taraflar, evlendikleri esnada mal rejimi tercihi yapmasalar da evlenebilirler. Çünkü tercih yapılmadığında, kanunen edinilmiş mallara katılım rejimine tabi olacakları karine olarak kabul edilmiştir.

Evlilik Sözleşmesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Evlilik sözleşmesi, evli çiftlerin ya da evlenmeyi düşünen bireylerin mali hak ve sorumluluklarını düzenleyen önemli bir hukuki belgedir. Bu sözleşme, evlilik birliği süresince ve olası bir boşanma durumunda mal paylaşımının nasıl yapılacağını belirler. Evlilik sözleşmesi hakkında merak edilen birçok konu ve sorular vardır. Aşağıda, bu konuyla ilgili en sık sorulan soruları ve yanıtlarını bulabilirsiniz.

Evlilik sözleşmesi yapmak zorunlu mudur?

Her sözleşmede olduğu gibi, evlilik sözleşmelerinde de irade serbestisi esastır. Bu nedenle, kanun koyucu evlilik sözleşmesi yapılmasını zorunlu tutmamaktadır. Eşler, zorunlu olmamakla birlikte, evlilikten önce veya evlilik süresince evlilik sözleşmesi yaparak aralarındaki mal rejimini belirleyebilirler. Bu mal rejimi, kanunda düzenlenmiş olan mal ortaklığı, mal ayrılığı veya paylaşmalı mal ayrılığı rejimlerinden biri olabilir. Eğer böyle bir sözleşme yapılmazsa, eşlerin yasal mal rejimi olan “edinilmiş mallara katılma rejimi” ne tabi olduğu kabul edilir.

Hakim, evlilik birliğinin korunması için alacağı tedbirler arasında, haklı bir nedenin varlığı halinde mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilir (TMK m. 197/2, 195/3, 180). Bu durum, hakim tarafından re’sen değerlendirilerek uygulanabilir. Bu şekilde, evlilik süresince mal rejiminin çiftlerin ihtiyaçlarına ve koşullarına en uygun şekilde düzenlenmesi sağlanır.

Evlilik sözleşmesi iptal edilebilir mi?

Evlilik sözleşmesi, sözleşme hükümlerine uyulmadığı takdirde iptal edilebilir. Ayrıca, her iki tarafın da muvafakatiyle sözleşme iptal edilebilir. Ancak, uyuşmazlık durumunda sözleşmenin iptali için mahkeme kararı gerekmektedir. Sözleşmeye aykırılık, taraflardan birinin sözleşme hükümlerine uygun davranmamasıyla ortaya çıkar. Bunun yanı sıra, evliliğin sona ermesiyle birlikte mal rejimi sözleşmesi de hükümsüz hale gelir.

Taraflardan biri, evlilik sözleşmesinde öngörülen mal rejimine aykırı davrandığında evlilik sözleşmesi iptal edilebilir. Örneğin, mal ayrılığı rejimi üzerine bir sözleşme yapıldığında, eşlerden biri diğer eşin malı üzerinde hak iddia ederse bu, sözleşme hükümlerine aykırılık anlamına gelir. Aynı şekilde, edinilmiş mallara katılım rejimi benimsendiyse ve eşlerden biri, evlilik sırasında alınan mal üzerindeki diğer eşin mülkiyetini tanımazsa, bu da bir aykırılık teşkil eder.

Evlilik sözleşmesinin iptali için dava açılması gerekmektedir. Bu davada görevli mahkeme aile mahkemesidir. Evlilik sözleşmesini iptal ettirmek isteyen taraf, eşlerin son yerleşim yerindeki aile mahkemesine dilekçe vermelidir. Dilekçede, özellikle sözleşmeye aykırı davranışların ayrıntılı bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Bu ayrıntılar, mahkemenin sözleşmenin iptali konusunda sağlıklı bir karar vermesi için önemlidir.

Evlilik sözleşmesi hükümleri nelerdir?

Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeyle veya eşlerin evlendikten sonra bu sözleşmeyi yapmalarıyla yürürlüğe girer ve genellikle evliliğin sona ermesine kadar devam eder. Ancak, olağanüstü mal rejimi (mal ayrılığı – kanundan kaynaklanan veya eşlerden birinin talebi üzerine hakim kararıyla) devreye girdiğinde ya da eşlerin anlaşarak başka bir mal rejimi seçmeleri durumunda veya eşlerden birinin haklı sebeplerle mahkemeye başvurmasıyla mevcut mal rejimi sözleşmesi sona erebilir.

Olağanüstü mal rejimini düzenleyen hükümler emredici nitelikte olduğundan, bu talep hakkından önceden vazgeçmeye yönelik anlaşmalar geçersizdir.

Nişanlılar arasında kurulan ve evlilikle birlikte hüküm ifade edecek olan mal rejimi sözleşmesi, nişanlıların ortak kararıyla ortadan kalkar. Eşler, belirli bir mal rejimine tabi olacaklarını mal rejimi sözleşmesi ile kararlaştırdılarsa, bu sözleşmeden tek taraflı olarak dönemezler.

Mevcut mal rejiminden dönebilmek için, eşlerin bu konuda açıkça anlaşmaları veya TMK m. 203 ve 205’te öngörülen düzenlemelere göre yeni bir mal rejimi sözleşmesi yapmaları gerekmektedir. Bu şekilde, eşlerin mal rejimini değiştirebilmeleri mümkün olur.

Nafaka belirlenebilir mi?

Evlilik sözleşmesinde nafaka ile ilgili hükümlere yer verilemez.

Ölüm halinde geçerli olur mu?

Evlilik sözleşmesi, ölüm halinde de geçerliliğini korur ve mal paylaşımı sözleşme hükümlerine göre yapılır.

Masrafları nelerdir?

Evlilik sözleşmesi yaparken noter ücreti ve kırtasiye giderleri gibi masraflar bulunmaktadır. Ayrıca, avukat yardımı alınırsa, avukat ücreti de ödenmesi gerekecektir.

Sonradan değiştirilebilir mi?

Eşler, aynı prosedürü izleyerek yeni bir sözleşme yapabilir ve seçtikleri mal rejimini değiştirebilirler.

Bugün sizlere evlilik sözleşmesi nedir hakkında önemli soruların cevaplarını paylaştık. Bunun haricinde düğün sonrasında da evlilik ihtiyaçlarınız için özel olarak indirimler sunan bir alışveriş platformu hazırladık. Bu platform, ihtiyaçlarınıza uygun, kaliteli ve ekonomik makine & araçlara erişim sağlamanızı kolaylaştıracak.

Fırsatların yer olduğu köşemizle indirimli çeyiz alışverişinizi rahat bir şekilde tamamlayabilirsiniz. Çeyiz alışverişinizde ihtiyaçlarınıza en uygun, kaliteli ve anlamlı ürünleri keşfetmek için oluşturduğumuz “çeyiz listesi” sayfasını ziyaret edin ve yeni başlangıcınıza en iyi şekilde hazırlanın!